Ήταν η φωτογραφία που ξετρύπωσε δειλά από το μπαούλο της γιαγιάς με το κεντημένο σεμεδάκι. Και μετά άλλη μία. Και άλλη…. Άλλες …
Βγήκαν στο μεϊντάνι οι στιγμές και άρχισαν να σουσουρεύουν... Ασπρόμαυρο το χαρτί έκλεβε από το χρώμα τους να σπείρει τη γύρη του στο σήμερα. Και οι λέξεις της γιαγιάς και του παππού γινήκανε μονοπάτι ασβεστωμένο σε προσμονή γιορτής.
-«Πες μου γιαγιά, δώσ’ μου πυξίδα να διαβώ…»
-«Μια φορά και έναν καιρό…»
«Με πολλές ταλαιπωρίες και βάσανα το 1919 έφτασαν οι πρώτοι 81 πρόσφυγες από την περιοχή της Νικόπολης και έως το 1924 είχε ολοκληρωθεί η εγκατάσταση των υπόλοιπων κατοίκων... Το 1926 ήρθαν στο χωριό και δυο οικογένειες Σαρακατσαναίων, του Μπόνια και του Τσαρούχα. Η αρχική μορφή του χωριού ήταν εντελώς διαφορετική. Όλο και όλο 14 οικήματα. Το κονάκι, το καπνομάγαζο, κάποια μικρά χάνια και παραπήγματα. Το κονάκι όπως και το καπνομάγαζο ήταν αυτά που φιλοξένησαν τους πρώτους πρόσφυγες.
Αργότερα γκρέμισαν τα χάνια και από τα υλικά έχτισαν τα δικά τους σπίτια.
Τα πρώτα σπίτια χτίστηκαν γύρω από το καπνομάγαζο ως τον κεντρικό δρόμο.
Σφίγγοντας τα δόντια έβαλαν τα δυνατά τους και τα κατάφεραν να ριζώσουν σε έναν τόπο με πολλές αντιξοότητες.
Σιγά σιγά το χωριό άρχισε να παίρνει μορφή. Αποφασίστηκε που θα γίνει η εκκλησία και το σχολείο.
Εκκλησία
Στις αρχές του 1920 ως εκκλησία χρησιμοποιούνταν η καπναποθήκη του χωριού. Με την έλευση όμως και άλλων προσφύγων στα χρόνια που ακολούθησαν η καπναποθήκη χρησιμοποιήθηκε για την φιλοξενία των προσφύγων και ως εκκλησία χρησιμοποιήθηκε ο χώρος που φιλοξενούσε και το σχολείο, δηλαδή το σημερινό ταχυδρομείο.
Τον Απρίλιο του 1925 στην περιοχή υπήρχε αρκετός στρατός και με την βοήθεια του διοικητή τους στήθηκε μεγάλη σκηνή, χωρητικότητας τριακοσίων ατόμων και διαρρυθμίστηκε εσωτερικά ως ναός. Η μητρόπολη έστειλε έναν ιερέα πρόσφυγα και έτσι εκείνη την χρονιά γιορτάστηκε το Πάσχα. Η σκηνή στήθηκε πίσω από το ιερό της παλιάς εκκλησίας. Τον ίδιο μήνα με τη συμβολή του τότε μητροπολίτη Χρυσόστομου ξεκίνησε σχέδιο για την ανέγερση του Ναού. Τον Αύγουστο του 1925 έγινε η τελετή θεμελίωσης του ναού, που θα ήταν αφιερωμένος στο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο, στη μνήμη του οποίου είχε ανεγερθεί και άλλη εκκλησία το 1912 στο χωριό Καταχώρ της Νικοπόλεως του Πόντου από τους ίδιους τότε ενορίτες του χωριού. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν 10 Νοεμβρίου 1935 και πρώτο ιερέας θεωρείται ο παπά Παύλος Ιωσηφίδης, ο οποίος ήταν πρόσφυγας από το Κιογνούι και διετέλεσε εφημέριος ως το 1938. Πρώτος ιερέας μετά την κατοχή ήταν ο παπά Παναγιώτης από το Κοκκινόχωμα.
Σχολείο
Με την έλευση και άλλων προσφύγων ο αριθμός των μαθητών αυξήθηκε και το πρόβλημα της στέγασης έγινε μεγαλύτερο. Η τότε σχολική επιτροπή αποφάσισε την ανέγερση του νέου διδακτηρίου. Ο δάσκαλος – Διευθυντής Ηλίας Τσανακτσής εισηγήθηκε στον Επιθεωρητή δημοτικών σχολείων την ανέγερση νέου διδακτηρίου και μάλιστα σε μια εκδρομή που έκανε το σχολείο, κατά την επιστροφή όλοι οι μαθητές φορτώθηκαν από μια πέτρα και την μεγαλύτερη ο δάσκαλος και τις τοποθέτησαν στο οικόπεδο που στεγάζεται το σημερινό σχολείο. Με έρανο συγκεντρώθηκαν χρήματα με τα οποία ζητήθηκε η ανέγερση 4/θέσιου σχολείου. Καθώς από τον επιθεωρητή θεωρήθηκε ότι τα χρήματα δεν επαρκούσαν επιλέχθηκε η συμβιβαστική λύση του 2/θέσιου. Το 1928 αποφασίστηκε η ανέγερση 4.000 διδακτηρίων σε όλη τη χώρα και μεταξύ αυτών και του σχολείου του Αμυγδαλεώνα. Αποπερατώθηκε το 1933 και ως το 1938 εξακολουθούσε να λειτουργεί ως μονοθέσιο με μόνο δάσκαλο τον αείμνηστο Ηλία Τσανακτσή, ενώ κατά διαστήματα προσλαμβάνονταν βοηθητικοί Κοινοτικοί Δάσκαλοι. Το 1938 το σχολείο προάγεται σε 2/θέσιο, ενώ με την δραστηριότητα του Διευθυντή έγινε η προμήθεια όλων των αναγκαίων εποπτικών μέσων διδασκαλίας.
Έγινε προμήθεια θρανίων...
Περατώθηκε η διαρρύθμιση και η διακόσμηση.
Ιδρύθηκε και λειτούργησε σχολικός κήπος
υποδειγματικό μελισσοκομείο, μικρό μουσείο και έγιναν οι σχετικές διδασκαλίες γύρω από τον αγροτικό τομέα.
Με τα δεδομένα της εποχής το κτίριο του σχολείου ήταν πραγματικά επιβλητικό.
Ήταν τότε το μεγαλύτερο κτίριο στον Αμυγδαλεώνα και στην ύπαιθρο του νομού και όλοι μιλούσαν γι’ αυτό με θαυμασμό.
Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 με την κήρυξη του πολέμου το σχολείο παρέμεινε κλειστό σε όλο το
διάστημα της βουλγαρικής κατοχής. Μετά την έλευση των Βουλγάρων η περιουσία του Σχολείου λεηλατήθηκε και καταστράφηκε. Τα αρχεία, η βιβλιοθήκη και ό,τι σε διάστημα 17 χρόνων είχε δημιουργηθεί και είχε σχέση με το ελληνικό σχολείο έγινε λεία πολέμου.
Το αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα
Το 1938, κατασκευάστηκε στο τότε μικρό χωριουδάκι του Αμυγδαλεώνα, ένα αεροδρόμιο. Το πρώτο εκείνο αεροδρόμιο ξεκίνησε με έναν λιτό, χωματένιο διάδρομο. Ο κύριος ρόλος του ήταν η χρήση του για την προσγείωση αεροσκαφών. Μάλιστα το 1940-1941, την περίοδο που την ελληνική επικράτεια έπληττε σφοδρός πόλεμος, 2 μοίρες αεροσκαφών επιχείρησαν απ’ αυτό. Το 1952 εγκαταστάθηκε εκεί Μονάδα της Πολεμικής Αεροπορίας. Εντούτοις, τα πράγματα δεν έμειναν στάσιμα. Το ίδιο έτος, ο παλιός διάδρομος καλύφθηκε από μεταλλικές διαφάνειες, τα λεγόμενα PSP, προκειμένου να μπορούν τα αεροπλάνα να προσγειώνονται ευκολότερα. Είκοσι χρόνια αργότερα, ο διάδρομος επεκτάθηκε και εκτελέστηκε η ασφαλτόστρωσή του. Επιπλέον, το αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα λειτούργησε και ως πολιτικό αεροδρόμιο, στο οποίο στεγαζόταν και η Ολυμπιακή, ώσπου να μεταφερθεί στο αεροδρόμιο της Χρυσούπολης το 1981. Σήμερα το αεροδρόμιο λειτουργεί κυρίως ως χώρος που γίνεται ρίψη αλεξιπτωτιστών της αεροπορικής μονάδας της Δράμας, ενώ είναι έτοιμο να δράσει σε οποιαδήποτε στιγμή ανάγκης. Στο εσωτερικό του βρίσκονται ορισμένοι οικισμοί που φιλοξενούν οικογένειες στρατιωτικών και κάποιες εγκαταστάσεις όπως ο πύργος ελέγχου και το διοικητήριο. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο χώρο του διοικητηρίου υπάρχει μια πλάκα με χαραγμένα τα ονόματα όλων των διοικητών που υπηρέτησαν εκεί.
Τι άλλο γιαγιά;
Στιγμές….
Το «Παντοπωλείον» του κ. Μανώλη Λεμονίδη, ένα από τα παντοπωλεία του χωριού
Σήμερα επιμένει ακόμη να προσδίδει άρωμα παλιάς γειτονιάς από την ίδια θέση….
Πλατεία –Κέντρο
Στιγμές από την πλατεία και το κέντρο του χωριού…
Η σύγχρονη πρακτική και αισθητική έχει σφραγίσει δυναμικά τον ίδιο χώρο σήμερα.
Το περίπτερο του χωριού σε άλλες εποχές…
Η επιβολή της τέταρτης εξουσίας και της πλησμονής της προσφοράς έχει αντικαταστήσει την επιβεβλημένη λιτότητα άλλων εποχών.
Το ηρώο άλλοτε ήταν αυτοσχέδιο και … φερόμενο! Μια πρόχειρη κατασκευή φιλοξενούσε χειροποίητα στεφάνια με πευκοβελόνες και λειτουργούσε ως φόντο για τις απαγγελίες ποιημάτων και τις επίσημες τελετές.
Το σημερινό ηρώο σε περίοπτη θέση στο κέντρο μιας κατάφυτης πλατείας. Σημείο αναφοράς του σύγχρονου Αμυγδαλεώνα.
Το καφενείον «Νικόπολις». Ουζάκι μερακλίδικο να ξεπορτίσει η κουβέντα….
Στον ίδιο χώρο σήμερα με φραπεδιά και ελληνικό χαρμάνι συναντιούνται ακόμη οι γενιές…
Ανάμεσα σε χωρατά και σοβαρά μαντάτα το κλικ του φωτογράφου….
Το ίδιο σημείο σήμερα ελάχιστα βοηθάει το κουβάρι της μνήμης να ξετυλιχθεί.
Το παλιό κουρείο.
Κόντρα ξύρισμα και κούρεμα, καυτή πετσέτα, καλά ακονισμένη η φαλτσέτα.
Σήμερα, απέναντι το ένα από το άλλο, το παλιό εγκαταλελειμμένο και το σύγχρονο κουρείο σε μια συνύπαρξη συμβολική.
Σήμερα γάμος γίνεται…Η νύφη έτοιμη για την εκκλησιά.
Σε μια προσπάθεια αναπαράστασης της ανθρώπινης παρουσίας στα οικιστικά ίχνη του χθες…
Ο κεντρικός δρόμος παλιά σε ελεύθερη χρήση για βόλτες και περαντζάδα. Ο Λούστρος πάντα εκεί για τους λάτρεις της κομψότητας και της λεπτομέρειας.
Ο κεντρικός δρόμος παλιά σε ελεύθερη χρήση για βόλτες και περαντζάδα. Ο Λούστρος πάντα εκεί για τους λάτρεις της κομψότητας και της λεπτομέρειας.
Το βενζινάδικο στη διασταύρωση προς Ζυγός.
Το αυτοκίνητο αγαπητό μέσο για εκδρομές και μετακινήσεις.
Το αυτοκίνητο μεσούντος του 2012 αντιμέτωπο με την προοπτική να παροπλιστεί στις αναγκαίες μετακινήσεις…
Τρυφερό στιγμιότυπο με τα δίδυμα μωράκια όταν το χωριό δεν είχε ακόμη επεκταθεί οικιστικά.
Το ίδιο σημείο σήμερα με την ξερολιθιά αδιάψευστο μάρτυρα του παρελθόντος
Μία από τις φωτογραφίες της Δόξας Αμυγδαλεώνα
2012
Η αύρα του χθες συνωστίζεται σε ασφυκτικές κλεισούρες του σήμερα. Επίμονη όμως και πεισματάρα στέλνει το ηχόχρωμά της στα αυτιά εκείνων που αγαπούν σκοπούς αυθεντικούς … Ίσως τελικά αυτό που αρνείται να αλλάξει είναι τα «τοπία» των ανθρώπων :
το χαμόγελο, το παιχνίδι, η μάθηση, η δημιουργία, το νοικοκύρεμα, οι γιορτές, οι βόλτες και οι συναναστροφές…, η αγάπη για τη γενέθλια γη…
Σκυταλοδρόμοι αρχέγονοι, οικοδόμοι της συνέχειας….
Τη σκυτάλη κράτησαν οι μαθητές του Γυμνασίου Αμυγδαλεώνα:
Εμμανουηλίδης Αντώνης
Ζαππίδου Άλκηστις
Στεφανίδου Ιουλία
Κεϊσίδης Παναγιώτης
Λαφτσής Λάζαρος
Λαφτσή Κατερίνα
Λέμα Γεωργία
Λιολιοσίδου Χριστίνα
Μιχαηλίδης Παναγιώτης
Μπύρος Τάσος
Παναγιωτίδης Σάββας
Παρασκευαΐδης Βαγγέλης
Σοροπιάν Πρόδρομος
Σπηλιωτοπούλου Χριστίνα
Τσοχαταρίδου Κορίνα
Υψηλοπούλου Δέσποινα
Υψηλόπουλος Νίκος
και από το Β2 τμήμα:
Ζουρνατζής Χρήστος, Κεσικιάδης Κώστας, Κεσικιάδου Ελένη, Μαξούρη Βασιλική, Μπατμανίδης Χρήστος, Παπαθανασίου Χριστόφορος, Πασχαλίδου Μαρία, Σάρρος Διονύσης, Σινάνι Χασάν, Χαμαλίδου Χάιδω, Χατζηπαζαρλής Κωνσταντίνος
Υποστήριξη:
Καραβίτη Βασιλική, Ξανθόπουλος Νίκος, Πλασάτης Δημήτρης, Τζιβένης Χρήστος, Φανερωμένου Ευδοκία.
Ευχαριστούμε θερμά τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αμυγδαλεώνα που στάθηκε οδηγός, καθώς και για την ενθάρρυνση και την αμέριστη συμπαράστασή του.
.jpg)
